නැවත හමුවෙමු ප්‍රසන්න

ප්‍රසන්න රත්නායක සමග මම කතාකරලා තියෙන්නේ දුරකතනයෙන් පමණයි. ඔහු වාර්තා චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂක වරයෙක්  ලෙස  ජාත්‍යන්තර ක්ෂමා ආයතනය සමග සේවය කළා. එසේම ජාතින් අතර  සහයෝගිතා ආයතනය (Institute of Race Relations ) වෙනුවෙන් වාර්තා චිත්‍රපට නිෂ්පාදනය කලා. ඔහු  තමන් විසින් සංවිධානය කරන තරඟ හා වෙනත් දේ ගැන මේලයක් මට එවල ඉන් පස්සේ කෝල් කරලා විස්තර පවසන්න ඔහු පුරුදු  වෙලා හිටිය. වෙලාවක අපි හමුවෙමු කියලත්  දෙන්නම කතා වුණා. නමුත් ලන්ඩනයේ ඉඳලත් ඒ වෙලාව  ආවේ නැහැ. හුඟක් කණගාටුයි ඒ ගැන.

 ප්‍රසන්න අවුරදු 16 දී 88-89 ශ්‍රී ලංකාවේ භීෂණ තත්වයට මැදි වෙලා හිටිය කියල දන්නවා. ජවිපෙ සාමාජිකයන් සොයන කිසියම් පැරා මිලිටරි කණ්ඩායමක් විසින් ඔහුව පැහැර ගෙන ගිහින් දරුණු වධ දීල තිබ්බ. ඒ ජවිපෙ සාමාජිකයෙක් නොවුනත් හිතවත් අයෙක් කියල කවුරු හරි ඔත්තුවක් දීල. තරහට වෙන්නත් පුළුවන්.   අවුරුදු  16 කියන්නේ හිරිමල් වියේ යොවුන් දරුවෙක්. වධ බන්ධනයකට යොමු වෙන්න කෙනෙක් නෙමේ.  හමුදා නායකයෙකු ගේ දියණියක්  ඔහුව හදිසියේ හඳුනාගත් නිසා බේරුන අයෙක්.  ඔහුගේ හදිසි මරණය අදහා  ගත නොහැකි වුණා. 

පහත සටහන ඔහුගේ හොඳම යහළුවෙක් වන සරෝජ් පතිරණ ගෙන්.

ප්‍රසන්න රත්නායක 

කෝල් එකක් දීපන් යකෝ ... ඔය ෆෝන් එක ගනින් යකෝ ...

ෆෝන් එකේ උඹ තියපු මැසේජ් තවමත් දෝංකාර දෙනව.

උඹේ කටහඬ ඇහිලා කෝල් එකක් දුන්නම උඹ නෑ. 

“මේ ... පුතා ආයෙත් රස්තියාදුවක ගිහිල්ල,” හිත තරහෙන් කෑගහනවා.

“කවදාවත් ඕන වෙලාවකට අල්ල ගන්න බෑ.”

උඹත් ඒ විදියටම මට බනින බව මම දන්නවා. උඹ වගේම මමත් සැරින් සැරේ අතුරුදහන් වෙනව.
සමහර වෙලාවට උඹ ඇත්තටම කොහේදෝ ගිහින්. සමහර වෙලාවට උඹ හිතලම ෆෝන් එක ගන්නේ නෑ. වෙලාවට වැඩ කරන හැටි ගැන අපිට පාඩමක් කියල දෙන්න.

මචන් ප්‍රසන්න,
මාගරට් කිවුව වගේම උඹට හොඳ ඉවක් තිබුණ. මූ මොකාද කියල දැකපු ගමන් උඹට තේරුණා. උඹ කෙනෙකුට සමීප වුනේ බොක්කෙන්ම. හැබැයි ඌව එපා වුනා නම් සද්දයක් නැතිව ඈත්වුනා.
වැල් වටාරම් වගේ කියාගන්න බැරි දාහක් දේවල් හිතේ කැරකෙනවා. හිත රට වටේ යනවා. එකක් පසුපස එකක් මතක සටහන් හිතේ සක්මන් කරනව.

ප්‍රියත් කිවුව වගේ යොලන්ඩ කිවුව වගේ උඹ එනිග්මාවක්. උඹ හිටපු තැනකුත් නෑ නොහිටපු තැනකුත් නෑ. හැබැයි නොදන්නා කෙනෙකුත් නෑ. නොදන්නා දෙයකුත් නෑ. කරපු දේකුත් නෑ. නොකරපු දේකුත් නෑ.
බර්නාඩ් කියපු විදියට උඹේ යාලුවෝ එකාට එකා දන්නේ නෑ. උඹට යාලුවෝ එක්ක වෙන වෙන විදියේ ගෘප් තිබුණ. ඒත් ඕනේ වුනා නම් උන්ව අඳුන්වල දෙන්න උඹ පැකිලුනේත් නෑ. බුද්ධාගම ගැන බීබීසී් යට ඉංග්‍රීසියෙන් දිග documentary එකක් කරන්න උඹ රන්ජිත් සෙට් කරලා දුන්නේ ඒ වැඩේට ගැලපෙනම කෙනා රන්ජිත් බව උඹ දන්නා නිසා. අවාසනාවකට අපිට ඒක කරගන්න බැරි වුනා.

උඹව අඳුන්වල දීල සුනෙත්ට මම කීවේ “ඕක ලෝකේ වටේම ගියා කියල බොරු කියනවා සැරින් සැරේ. හැබැයි ඉතින් ඒකෙන් අපි කාටවත් කරදරයක් නෑ,” කියල. 
අනික තමයි උඹට මා දන්නා කෙල්ලෙක් අඳුන්වල දෙන්න කලින් මම දෙපාරක් හිතුව. උඹ හොඳටම දන්නවා ඇයි ඒ කියල. කෙල්ලෝ උඹට මේතරම් වහ වැටෙන්නේ ඇයි කියල අද වෙනකල්ම මට හරියටම තේරුනේ නෑ.

උඹ අන්තිමටම කරපු ව්‍යාපෘතිය - ඇම්නෙස්ටි එකේ අතුරුදහන් වුන අය ගැන කවි තරගය - උඹේම අදහසක්. නිර්මාණයක්. ඒකට උඹ මහන්සි වුන හැටි මම දැක්ක. හැබැයි කුසල් පෙරේරා කීව වගේ උඹ හොඳ කලාකරුවෙක් මිසක් හොඳ සංවිධායකයෙක් නෙවෙයි.

හැබැයි අතුරුදහන් වෙච්ච මිනිස්සු ගැන, ඒ මිනිසුන්ගේ පවුල් ගැන, වධ විඳපු මිනිස්සු ගැන උඹේ තිබුණ දයාව අපි හැමෝම දැක්ක. උඹත් ඒ මිනිසසු වගේම වධ විඳපු කෙනෙක් කියල අද මාගරට් කියන කල් මම දැනගෙන හිටියේ නෑ. උඹේ හදවතින්ම මතුවෙන හිනාවෙ එහෙම වේදනාවක් කවදාවත් පේන්න තිබුණේ නෑ.
සිවරාම් (තරාකි) පැහැරගෙන යන්න මොහොතකට කලින් ඌත් එක්ක අන්තිම අඩියට උඹත් සෙට් වෙලා හිටපු බවත් ගොඩක් දෙනා දන්නේ නෑ.

උඹේ රහස් මම දන්නේ නෑ අදත්. ඒ වෙනුවට උඹ මගේ හැම රහසක්ම දැනගෙන හිටිය. ඒ හැමදේටම මට දෙන්න උඹට උපදෙසක් තිබුණ.

බර්නාඩ් එක්ක එකතු වෙලා උඹ බේරලා දීපු මිනිස් ජීවිත, උඹ දන්නා කලාකරුවෝ ගෙනල්ල සංදේශයේ වැඩසටහන්වලට හයියක් වුන හැටි, ඕන වෙලාවක නොදන්නා දෙයක් කියා දුන්න හැටි, අපි කරපු නිර්මාණ බොක්කෙන්ම අගය කරපු හැටි, වැරදි හදපු හැටි, වාද කළ හැටි, සිංහල විතරක් නෙවෙයි ඉංග්‍රීසියෙනුත්ි වැඩ කරපන්, ඉංග්‍රීසි documentary අහපන්, දිගටම ලියපන් කියල බල කරපු හැටි, කරගන්න බැරි වුනත් පොත් ගානක් ට්රාන්ස්ලේට් කරන්න මාව රෙකමන්ඩ් කරපු හැටි ... ඒ සේරම මැරුණත් හිතේ තියෙනව මචන්.
උඹ කියපු කතන්දර මතක කරලා, අදවත් මේ පැත්තේ ඒවි කියල උපාලිත් බලාගෙන හිටිය.
ආයෙත් බොරුවට රස්තියාදු ගහන්නේ නැතිව එකපාරක් හරි අපිව බලල යන්න වරෙන් ප්‍රසන්න උඹේ හිනාවත් අරගෙන.

උඹ දීපු පොත translate කළේ නෑ කියල තරහෙන් ඉන්න බව දන්නවා. මම ඒකත් ආයේ පටන් ගන්නම්.
විකාර කරන්නේ නැතිව එනකොට පුරුදු විදියටම බ්‍රැන්ඩි දාපු චොක්ලට් ටිකකුත් අරගෙන වරෙන් මචන්.
සුනෙත්, උපාලි, ප්‍රියත් වගේම, බර්නාඩ්, රන්ජිත් වගේ ලෝකේ පුරාම ඉන්න උඹේ අනිත් යාලුවෝ වගේම, උඹත් එක්ක ආයෙත් අඩියක් ගහන්න මමත් බලාගෙන ඉන්නවා.
දැනට පොඩ්ඩක් නිදාගනින් නිදහසේ. ඉක්මනට නැගිටලා ඇවිත් පලයන් ආයෙත් අතුරුදහන් නොවී.
(මා මිතුරු ප්‍රසන්න රත්නායක වෙනුවෙන්)
-සරෝජ් පතිරණ 

-මා මිත්‍ර සරෝජ් පතිරණ ගේ ෆේස්බුක් පිටුවෙන් උපුටා ගන්නා ලදී.

From Institute of Race Relations: PRASANNA RATNAYAKE 1972−2017

සරෝජ් පතිරණ 

නැවත හමුවෙමු මිත්‍රයා