ඔබට හැකි නම් - මයකෝව්ස්කි

මට විජිත ගුණරත්නයන් හමුවූයේ පසුගියදා පැවති අගෝරා සංස්කෘතික සංදර්ශනය අවස්ථාවේය. ඔහුගේ "යුද පිටියේ සවාරිය" නරඹා ඒ ගැන බ්ලොග් ලිපියක් ද ලියුවේ ඉන්පසුවය. අප අතර පැවති සාකච්චාවේදී මට රුසියානු භාෂාවෙන් කතා කරන්නට හැකි බව දැනගත් විජිත මට යෝජනාවක් කළේය. ඒ තවමත් පරිවර්තනය වී නොමැති ව්ලැඩිමීර් මයකොව්ස්කි කවියාගේ කවි කීපයක් පරිවර්තනය කරන ලෙසය. පසුගිය දිනවල චින්ගීස් අයිත්මාතව් ඇකඩමියේ ත්‍යාගය සඳහා ලන්ඩනයට පැමිණ සිටි චුලානන්ද සමරනායකයන් මට කිවේ රන්ජිත් සේනසිංහ සහ ඔහු විසින් මයකොව්ස්කිගේ ළමයින් සඳහා ලියු කවි රුසියානු බසින් සිංහලට පරිවර්තනය කර තිබෙන බවයි. මට විජිත කිවේ ඉංග්‍රීසියෙන් සිංහලට නොව කෙලින්ම රුසියානු භාෂාවෙන් සිංහලට පරිවර්තනය කරන්නටය. මෙය එතරම් ලෙහෙසි කටයුත්තක් නොවන්නේ මා රුසියන් භාෂාව ඉගෙන අවුරුදු 25 ක් පමණ ගතව ඇති නිසයි. රුසියානු මිතුරන් කීපදෙනෙකු සිටියද ඔවුන් සමග වුවද වැඩිය කතා නොකරන නිසා සැක සහිතව වුවද මම කවි පෙළක් පරිවර්තනය කලෙමි.

ව්ලදිමීර් මයකොව්ස්කි අපේ වකවානුවේ අය මිස අපෙන් පසුව ආ පරම්පරාව වැඩිපුර නොදන්නා බව සිතමි. 1893 ජූලි 19 රුසියානු අධිරාජ්‍යය පැවති කාලයේ උපන් මයකොව්ස්කි "රුසියානු අනාගතවාදී" ව්‍යාපාරයේ මුලිකයෙකි. ඔහු කවි ලිවිම පමණක් නොව නාට්‍ය තිරකතා ලිවිම, චිත්‍රපට වල රඟපෑම මෙන්ම "වාමාංශික පෙරමුණේ කලාව" නම් සඟරාවේ කතුවරයා ලෙසද කටයුතු කළේය. ඔහු බොල්ෂෙවික් පක්ෂයට හා ලෙනින් ට සහය දැක්වූවෙකි. මොහුගේ මුල් කාලයේ රචනා වල මෙය දක්නට ලැබේ.

ලෙනින් 1924 දී මිය ගිය පසු බලයට පැමිණි ස්ටාලින් යටතේ සංකෘතික වාරණයක් ක්‍රියාත්මක විය. මේ වාරණය යටතේ "සමාජවාදී යථාර්ථවාදය" නමැති රාජ්‍යයේ මතවාදය අනුගමනය කිරීමට නිර්මාණ කරුවන්ට බල කරන ලදී. මෙයට දැඩි සේ විරුද්ධ වුන මයකොව්ස්කි සමග සෝවියට් රාජ්‍ය යන්තරයට තිබුනේ සංකීර්ණ හා හැල හැප්පීම් සහිත සම්බන්ධයකි. ඔහු 1926 දී "බදු අයකරන්නා සමග කවි ගැන සංවාදය" නම් කවි පෙලින්, "මකුණා ", "නාන තොටුපල" වැනි නාට්‍ය තුලින් සෝවියට් වාරණය හා ඊනියා සමාජවාදී යථාර්තවාදය යටතේ බිහිවුණ බොල් සාහිත්‍යය උපහාසයට ලක් කරන ලදී. මේ නිදහස් ලියවිල්ලට සෝවියට් බලාධිකාරය හා සාහිත්‍ය මණ්ඩලයේ අරක් ගෙන සිටි නිලධාරිවාදය දැඩි සේ විරුද්ධ වුහ. ලෙනින් සමග එකට විප්ලවය කල සගයන් එකින් එකා ස්ටාලින් විසින් විනාශ කරන අතරේ 1930 දී මයකොව්ස්කි සිය දිවි නසා ගති.

ඔහුගේ මරණයෙන් පසු නියම ස්ටාලින්වාදී ක්‍රමයට අනුව යමින් ස්ටාලින් විසින් මයකෝව්ස්කි සෝවියට් දේශයේ හොඳම කවියා ලෙස නම් කරන ලදී. ඔහුගේ නමින් මයකොව්ස්කයා නම් උමං දුම්රිය පළක් ද මොස්කව්හි තිබේ.

මයකොව්ස්කයා

පහත සඳහන් කවි පෙළ පරිවර්තනය කල පසු එය විජිතට යැව්වෙමි. මුල් පිටපත වචනයෙන් වචනයට කල පරිවර්තනයකි. ඉන්පසු අප දෙදෙනා සාකච්චා කලේ මයකොව්ස්කි සැබවින්ම කියන්නට තැත් කලේ කුමක් ද යන්නයි. මෙහිදී විජිත කිවේ බර්ට්‍රෝල්ඩ් බ්‍රෙෂ්ට් තම නාට්‍යකරණයේදී, මයකොව්ස්කිගේ දයලේක්තික ක්‍රමයේ ලියවිල්ල අනුගමනය කල බවයි. මේ ක්‍රමය හැඳින් වෙන්නේ එපික් තියෙටර් නැත්නම් එපික් නාට්‍ය යනුවෙනි. බ්‍රෙෂ්ට් මෙහිදී භාවිතා කල උපක්‍රම වලින් ප්‍රේක්ෂකයාට මතක් කර දුන්නේ නාට්‍යයක් යනු යථාර්ථයේ නියෝජනයක් මිස යථාර්තය නොවන බවයි. බ්‍රෙෂ්ට් පසුව එපික් නාට්‍ය යන නම වෙනුවට දයලෙක්තික නාට්‍ය යන නම භාවිතා කළේය. දැන් පහත කවිය අප දෙදෙනාම මයකොව්ස්කිගේ අදහස සාකච්චා කර එය පිළිඹිබු කිරීමට ලියුවකි. එනම් කවි පෙළ අප තේරුම් ගත් ආකාරය ඔබට දැක්වේ.

 මේ කවි පෙලේ ජෙලි පිගාන යනුවෙන් සඳහන් වෙන්නේ ආහාර වර්ගයකි. රුසියාවේ මෙන්ම ජර්මනියේද ජනප්‍රිය මෙම ආහාරයේ ඇත්තේ මාළු පෙති, මස් හෝ බිත්තර ජෙලි කර සෑදු කෑමකි. මේසය හෝ පිගාන සෙලවූ විට ජෙලි කෑම එකද ඒ අනුව සෙලවෙයි. මෙතැනදී තේරුම් ගැනීම පහසුවෙන්න මේකත් ලියන්න ඕනේ. කවියා ලියල තිබ්බේ ටින් කරපු මාළුවෙකු ගේ කොර පොතු ගැන අපි ටින් කටහ්ව හැලුවා.

ඉතා කෙටි කවි පේලි කිහිපයකින් මයකොව්ස්කි පළ කරන අදහස කුමක්ද?

ඔබට හැකි නම්

සතියේ කාල සටහන මත
හැලුවා තීන්ත කුඩුව මම

සසල වුනු පිඟානේ ජෙලි වලින් පල වුනේ
මුහුදු රළ පරදන සිනහවයි

මාළුවෙකුගේ කොරපොත්තෙන්
ගත හැකි නම් නැවුම් දෙතොලක පහස

ඔබට හැකිවෙයි වයන්නට
ප්‍රේමාලාපයක්  යකඩ පයිප්පයකින්


-ව්ලැඩිමීර් මයකොව්ස්කි පරිවර්තනය - අජිත් ධර්මකීර්ති /විජිත ගුණරත්න

А вы могли бы?

 Я сразу смазал карту будня,

плеснувши краску из стакана;

я показал на блюде студня

косые скулы океана.

На чешуе жестяной рыбы

прочел я зовы новых губ.

А вы

ноктюрн сыграть

могли бы

на флейте водосточных труб?

1913