මට පටාචරා නමැති නාට්යයක් ගැන දැන ගන්නට ලැබුනේ හදිසියේය. නම ඇසූ සැනින්ම වාගේ මට එය දැක ගැනීමේ එපමණ ආශාවක් ඇතිනොවුනේ "තවත් ජාතක පන්නයේ කතාවක්" ලෙස හිතේ කෙටුනු බැවිනි. නමුත් දර්ශන හෙට්ටි ආරච්චි සහෝදරයාත් සහ ගාමිණී මුතු කුමාරණ සහෝදරයාත් පැවසුවේ කතාව වෙනස් කර පවසන එකක් ලෙස දැනගන්නට ලැබුණු බවයි. ඒ නිසා සුගත් සෙනෙවිරත්න සොයුරා අපට ප්රවේශ පත්ර ද ඇණවුම් කල හෙයින් නරඹන්නට ගියෙමි. සම්ප්රදායික පොල්තෙල් පහන් දැල්වීමක් බෙර හඬ මධ්යයේ පැවැත්මට සූදානම් කර තිබුණි. නමුත් සිදුවුනේ ආරාධිතයන් ඉටිපන්දම් වගයක් පත්තු නොකර පහනේ තැබීමකි . ඒ එංගලන්තයේ ශාලාවක පහන් දැල්වීම තහනම් හෙයිනි. මේ නාට්යය ප්රදර්ශනයට සහය දුන් අයට ගරු කිරීමක් ලෙස නාට්යය "ඇරඹීම" සඳහා ආරාධනයක් ලෙස යයි සිතුවෙමි. එනමුත් වෙනුවට බැටරි බලයෙන් ක්රියා කරන පුංචි විදුලි ලාම්පුවක් ආරාධිතයන් ට දෙන්නට තිබුණි. දේසේ හැටියට බාසේ කියන්නේ නිකමට නොවේ.
නාට්යය පටන් ගන්නේ පටාචරා ගේ දෙමාපියන් ගේ විවාහය හා ඔවුන්ට දරුවන් ලැබීමත් අපට පෙන්වීමෙනි . පටාචාරා ඉපදුනු අවස්ථාව, පිය සිටුවරයාගේ හා මව් දේවියගේ සතුටු කඳුළු , බ්රාහ්මණයෙකු විසින් හඳහන් බලා ඇගේ අනාගතය හොඳ එනමුත් විවාහය අඳුරු යයි පැවසීම ආදිය නාට්යානුසාරයෙන් නරඹන්නට ලැබුණි. මට හිතුනේ මෙහෙම ගියොත් ඉඳුල් කට ගෑමද පෙන්වා නාට්යය පසුද එළිවන යාමයේ ඉවර විය හැකි බවය.
පටාචාරා ගේ මුල් නම රුපවතී යයි මා අසා ඇති මුත් නාට්ය යේ ඇය හඳුන්වනුයේ චන්දා කුමරිය කියාය. මා දන්නා පරිදි ඒ පටාචාරා භික්ෂුණිය සමග සිටි වෙනත් මෙහෙනියකි . නමුත් රූපවතී ට වඩා චන්දා වත්මන් කාලයට උචිත යයි සිතමි. ඉන්පසු පෙන්වූයේ සිටු කුමාර සොහොයුරා හා කුමරියගේ ළමා කාලයයි . මෙහිදී මට ඇත්තටම කම්මැලි කමක් දැනුනු අතර දර්ශනට හා ගාමිණීට හිතෙන් දොස් පැවරුවෙමි . තත්වය වඩාත් උග්ර වූයේ "එළුවන් කන්නට මං ආවේ " යන පුංචි සමයේ සෙල්ලමක් නාට්යනුසාරයෙන් ඉදිරිපත් කිරීමයි. එළුවන් කෑමේ සෙල්ලම බුදුන් දවසේ භාරත දේශයේ තිබුනා දැයි නොදනිමි. බ්රහ්ම ජාල සුත්රයේ අස්තපාද, දසපාද (දාම් ), චතුරංග , කැට දැමීම , ඔලිඳ කෙලිය, ඛෝ-කෝ සහ කබඩි ඒ කාලේ තිබූ සෙල්ලම්ය . මා පැමිණියේ ළමා නාට්යයක් නරඹන්නට දෝ යැයි සිතුනි . එක අතකට එංගලන්තයේ ජිවත් වන අයට ලංකාවට ඇති නොස්ටල්ජීය සබඳතාවය නිසා එවැන්නක් ඇතුලත් කරන්නට ඇතැයි සිතුවෙමි .
හැබැයි ඒ දරුවන්ගේ උද්යෝගය හා හැකියාවන් දකින විට මගේ අදහස් වෙනස් වන්නට විය. අපේ දරුවන් කුඩා කාලයේ පාසැලේ නොයෙක් උත්සව වලට පුරුදු පුහුණු වෙද්දී කෙතරම් ආඩම්බරයෙන් හා ආදරයෙන් ඒවා රූපගත කළේ දැයි සිතුවෙමි. මේ දරුවන් උපන්නේ එංගලන්තයේය . ඔවුන්ට හරි හැටි හෙළ බසද හැසිරවීමට නොහැකිය . එසේම ඔවුන් ජීවත්වන්නේ එකිනෙකාට ඉතා ඈත නගර වලය . ඒ සියලු බාධක මධ්යයේ දරුවන් ද ඔවුන්ගේ දෙමාපියන්ද කරන මේ කැපවීම අගය කල යුතුමය.
ඉන්පසු නාට්යය ඇත්තටම ගීත නාට්යයක් (මියුසිකල් ) බවට රූපාන්තරණය වුනි . ඒ චන්දා කුමරිය නව යොවුන් යුවතියක් බවට පරිවර්තනය වෙමින් පවතින කාලයයි . ඇය සහ සොහොයුරා ද , සේවක සේවිකාවන් සහ ඔවුන්ගේ ළමයින් සමග ගත කරණ ප්රීතිමත් කාලය නොයෙකුත් ගීත ජවනිකා මගින් රඟපෑවෝය. එහිදී ඒන්ජල් මාරසිංහ ගේ රංගනය විශිෂ්ට යයි සිතමි . ඇය රඟ පෑවේ යොවුන් (ටීනේජ් ) චන්දා කුමරිය (පටාචාරා ) ගේ චරිතය බව සිතමි. ඇන්ජලා පමණක් නොව ඇය සමග අන්ර්තනයන් ඉදිරිපත් කල යොවුන් වියේ දරුවන් ඉතා හොඳින් තම රංගනයන් ඉදිරිපත් කළහ . ඇත්තටම ඔවුන් ගැන අපට ආඩම්බර විය හැකිය .
ගීත නාටකයේ අධ්යක්ෂිකා මධුකා ෆර්ඩිනන්ඩ්ස් ඉතා සුක්ෂම ලෙස සිටු මැදුරේ සේවකයන්ගේ විවාහයක් නිර්මාණය කරමින් දෙසවන්පි, දෙනෙත් පිනවන සාර්ථක ගීත ජවනිකා කිහිපයක්ද නිර්මාණය කර තිබුණි.
සේවකයන් දෙදෙනකු ලෙස රඟ පෑ දෙදෙනෙකුගේ විකට ජවනිකා කිහිපයක් තිබුනද ඒවා එතරම් සාර්ථක යයි මට හැඟුනේ නැත . එහෙත් යොවුන් චන්දා කුමරියට රෑ පානේ විවාහ උළෙල ට යාමට මව ඉඩ නොදීම නිසා ඇතිවුන වාග් සංග්රාමයේදී සිටු දේවිය ඉංග්රීසියෙන් "නෝ No -ඔයාට යන්න දෙන්නේ නැහැ " යයි පැවසීම නරඹන්නන් සිනා සයුරේ ගිල්වීම ට සමත්විය.
මේ නිසා විවේක කාල සීමාව එනතුරු කාලය ගතවීමක් නොදැනුනි . විවේක කාලයෙන් පසු අපගේ දෘෂ්ය හා ශබ්ද රසයන් තීව්ර කරන රංගනයන් ඉදිරිපත් කිරීමට නාට්ය කණ්ඩායමට හැකිවුණි . වැඩිවියපත් චන්දා හෙවත් පටාචාරා කුමරියගේ භූමිකාවට පන පෙවුයේ සඳුනි විජේසින්හයි . ඇයගේ අත ගන්නට සැරසී සිටින රෞද්ර පෙනුමෙන් යුතු සිටු කුමරා (ඔහුගේ නම නොදිමි ) සභාවට හඳුන්වා දෙන අතර සිටු දෙමාපියන් ඒ මගුල සැලසුම් කරන්නට සැරසේ . ඒ අතරේ භානු නම් මෘදු පෙනුමැති දර කපන්නා සමග කුමරිය ආදරයෙන් බැඳේ. භානු ගේ චරිතයට පන පෙවුයේ රංගජිත් අබේසුරියයි. මේ දෙදෙනාගේම රංගනයන් අති සාර්ථක යයි හඟිමි . එයිනුත් සඳුනි විජේසිංහ රංගන ප්රතිභාව සමස්ථ ගීත නාට්යයම නව තලයකට ඔසවා තැබීමට හැකි වුනි .
චන්දා කුමරියගේ සහ භානු ගේ ආදරය දන්වන ගීතයක් මධුකා විසින් නිර්මාණය කර තිබූ අතර නෘත්ය කණ්ඩායම එයට උපරිම ලෙස හැඟීම් දනවමින් ඉදිරිපත් කලහ.
ශෝකයෙන් උමතු වන චන්දා කුමරිය ළමුන් සොයා දිව යද්දී සැවැත් නුවර ගම් වැසියෙකුට මුණ ගැසේ . ඔහු දෙමාපියන් සහ සොහොයුරා ගින්නට හසුව මිය ගිය බව දැනුම් දෙයි. රත් පැහැ කොඩි වනමින් අචිරවතී නාටිකාවන් වේදිකාවේ වේගයෙන් රඟයි. අපට දැනෙන්නේ පටාචාරාවගේ ව්යාකූල වූ මනසත් , ගින්නේ දැවුනු මාලිගයත් වේගයෙන් ගලන ගඟත් පමණක්ම නොවේ . ඒ අවස්ථාවේ බිහිසුණු කමත් , ඇගේ ශෝකයත් වේදිකාවේ මොනවට රඟ දැක්වෙයි .
සිහි විකල් වෙන පටාචාරා ලුහු බැඳ නිලියක් ශාලාවේ මැදින් වේදිකාවට දුවන 'අතර ගලේ බණ්ඩාර දෙවියනේ ' කියමින් කෑ ගසමින් බැන වදී. ගලේ බණ්ඩාර දෙවියන් හිටියේ ලංකාවේ නිසා පටාචාරා ලංකාවේ යයි ඇය සිතුවා දැයි නොදනිමි. (සිදුහත් කුමාරයා ලංකාවේ උපන් බවත් බුදුන් සිටියේ ලංකවේ බවටත් කියන්නන් සිටින නිසා). කතාවට උචිත වුවද පටාචාරා නම පට බැඳුනේ ඇඳුම් උනමින් දිවයනනිසා (ඇඳුම් උනා දැමීමක් කල නොහැකි නිසාත් ) සමහර විට වැරහැලි ඇඳුම් ටිකක් අන්දවා වේදිකාවේ දිව්වා නම් වඩා උචිත විය හැකිව තිබුණි.
ඉනික්බිතිව මුලික කතාවෙන් බැහැරව ප්රවීණ සිනමා හා වේදිකා නළුවෙකු හා ගායකයෙකු ද වන නිශ්ශංක දිද්දෙණිය මහතා ආගමික යතිවරයෙකුගේ වෙස් ගෙන ධර්ම දේශනාවක් කරන අතර පටාචාරා වේදිකාවේ බංකුවක් උඩ නිසලව බලා සිටියාය . ඒ ජවනිකාව එතනට අවශ්යද යන්න මගේ සිතට නැගුණි . එංගලන්තයේ දර්ශනය කරන ලද නාට්යයකට සමහර විට මිට වඩා රැඩිකල් විය හැකිව තිබුනාදෝ කියාත් සිතුනි. බුදුන් වහන්සේ පෙන්වීමට නොහැකි නම් තිරයක් පිටුපසින් හඬ ඇසීමට සලස්වා උන් වහන්සේ පටාචාරා වට බණ වදාළ බව දැක්විය හැකිය. එසේම පටාචාරා මෙහෙණිය ජලය බැසයන අයුරුත් ඉන් කොටසක් වියලි පොලොවට උරා ගන්න බවත් දැක සෝවාන් වීම පෙන්වා නාට්යය අවසන් කළා නම් මැනවයි යන අදහස මගේ මනසට නැගුනේය. සඳුනි විජේසිංහ ගේ රඟපෑමේ ආහ්ලාදජනක බවත් ඇගේ ප්රතිභාපුර්ණ රංගනයත් නාට්යයට සැපයූ ජීවය නොනසාම අවසන් කල හැකිව තිබුණි .
නාට්යයේ පොතේ ගුරු ලෙස රඟ පෑවේ ප්රවීන වේදිකා නාට්ය නළුවෙකු හා සෞන්දර්ය විශ්ව විද්යාලයේ ජේෂ්ඨ කථිකාචාර්ය ප්රසන්නජිත් අබේසුරිය මහතායි . ඔහුට සහ නිශ්ශංක දිද්දෙණිය මහතාට නාට්ය සන්විධාකයෙන් ගෙන් නාට්ය කලාවට කල විශිෂ්ඨ මෙහෙවර උදෙසා සම්මාන ද්වයක් ද පිරිනැමුණි .
නාට්යයේ නිර්මාණාත්මක අධ්යක්ෂණය වෙනුවෙන් මධුකා ෆර්ඩිනන්ඩ්ස් මහත්මියට මගේ ආශින්ෂන සමග මහත්වු ස්තුතිය පිරි නමමි. එසේම ඇයට උදව් කල අනිකුත් මහත්ම මහත්මීන්ටත් දරුවන්ටත් , දෙමාපියන්ටත් අපගේ ප්රණාමය හිමි වේ . ඉතා හොඳින් නැටුම් ඉදිරිපත් කල සියලුම ළමා හා යොවුන් වියේ දරුවන්ට සම්මානයක් වත් පිදුවා නම් හොඳ යයි සිතේ . මෙවැනි වේදිකා ගීත නාට්යයක් එංගලන්තයේ වැනි රටක මෙසේ විශිෂ්ට ලෙස නිර්මාණය කිරීම හා රඟ දැක්වීම පහසු කරුණක් නොවේ .
කනගාටුවට කරුණ නම් මෙය අවසන් අවස්ථාව බවට කළ දැන්වීමයි. ප්රසන්නජිත් මහතා පැවසුවේ මේ නිකම්ම නාට්යයක් නොවේ මහා සංස්කෘතික අංගයක්, සිංහල සංස්කෘතියේ නිරූපණයක් බවයි . එයට මම එකඟ වෙමි .
අජිත් ධර්මකීර්ති (කොළඹ ගමයා ) 08/10/2025
