චන්ද්රසේඛර් ගේ සීමාව කියල කියන්නේ මම හුඟක් කැමති "සීමාවක්". ඒකෙ තියෙන ගණිතය ටිකක් තේරුම් ගන්න අමාරු විය හැකි නිසා (භෞතික විද්යාව කරලා නැත්නම්) ගණිතමය කොටස් අත හැරලා කතාව කියන්න බලමු. සුබ්රමානියම් චන්ද්රසේඛර් ඉපදුනේ 1910 ඔක්තෝබර් 19 දා බ්රිතාන්ය ඉන්දියාවේ ලාහෝර් නගරයේ.
ඔහුට සහෝදරියන් තිදෙනෙක් සහ සහෝදරයන් හය දෙනෙක් සිටියා. ඔහුගේ සීයා ශ්රීමත් (බ්රිතාන්ය නයිට් ධූරයක් ) චන්ද්රසේඛර රාමන්. රාමන් ඉන්දියානු භෞතික විද්යාඥයෙක්. ඔහුට නොබෙල් ත්යාගය ලැබුණා 1930 දී. ආලෝක තරංග විනිවිද පෙනෙන ද්රව්යයක් අතරින් ගමන් කරද්දී (traverse) ඉන් වෙනතට (deflect -අපගමනය වන ) විහිදී යන ආලෝක තරංග වල තරංග ආයාමය (wavelength) වෙනස් අගයක් ගන්නා බව සොයා ගත්තේ ඔහුයි. එයට කියන්නේ රාමන් ස්කැටරින් කියායි. ඔහුගේ පියා එහෙම නැත්නම් අපේ චන්ද්රසේඛර් ගේ මුත්තා (සීයා ගේ පියා) භෞතික විද්යාව හා ගණිතය ඉගැන්වූ විශ්ව විද්යාල ආචාර්යවරයෙක්. ඉතින් අපේ චන්ද්රසේඛර් නුත් ඒ පැත්තටම හැරුන.
ඔවුන් ද්රවිඩ පවුලක්. මව ඔහුට දෙමළ භාෂාව ඉගැන්වූ අතර පියා ගණිතය සහ ඉංග්රීසි භාෂාව ඉගැන්වූවා. ඒ කියන්නේ මුල් කාලයේ ඉගෙනුම කලේ නිවසේදී. පසුව පුද්ගලික ගුරුවරයෙකු ගෙන් ඉගෙන ගෙන 1921 දී ට්රිප්ලිකන් හින්දු උසස් විදුහලට ඇතුල් වුණා. එය අවසන් කල ඔහු මදුරාසි විශ්ව විද්යාලයේ ප්රසිඩන්සි කොලේජ් නමැති උසස් අධ්යාපන පීඨයේ උසස් අධ්යාපනය නිම කලා . ඔහු හැදෑරුවේ ගණිතය, භෞතික විද්යාව , රසායන විද්යාව හා සංස්කෘත භාෂාව. ඔහු එහි විවාද කණ්ඩායමේ ද සාමාජිකයෙක් වූවා. එම විද්යාලයේදී ඔහු "කොම්ප්ටන් ස්කැටරින් හා නව ගණිතමය දත්ත" නමින් විද්යාත්මක පර්යේෂණ ලිපියක් පළ කලා.
කොම්ප්ටන් ස්කැටරින් කියන්නේ ආරෝපිත අංශුවක් මගින් අනම්ය ෆෝටෝනයක මග වෙනස් කිරීම නැත්නම් විසිරුවා හැරීම. සොයා ගත්තේ ආතර් හොලි කොම්ප්ටන් විසින් (1927 නොබෙල් ත්යාගය). ඉතින් ඒ කාලයේම කල සොයා ගැනීමක් ගැන පර්යේෂණාත්මක ලිපියක් ලිවිමෙන්ම ඔහු පෙන්නුම් කලා භෞතික විද්යාව හා ගණිතය පිලිබඳ ඔහුගේ දැනුම.
ඔහු මැවිසුරුපති උපාධිය ගත්තේ 1930 දී. ඉන්පසු ඉන්දීය රජයේ ශිෂ්යත්වකින් එංගලන්තයට පැමිණි චන්ද්රසේඛර් කේම්බ්රිජ් විශ්ව විද්යාලයේ ට්රිනිටි කොලේජ්හි ඉගෙනුම ලැබුවා. ශිෂ්යත්වය සඳහා නැවේ පැමිණෙත්දී ඔහු තාරකා පරිණාමය ගැන හදාරමින් සහ ඒ පිළිබඳව සිතමින් පැමිණියා. ගැඹුරු මුහුදේ සිට තාරකා නිරීක්ෂණය කරමින් පැමිණි ඔහු, සමහර තාරකා වල ඉරණම දරුණු බවත් ඇතැම් තාරකා ගුරුත්වාකර්ෂණය බිඳවැටීම (gravitational collapse ) නිසා පිපිරී මිය යන බව හා කළු කුහර වැනි දෙය බිහි වෙන බවත් තමන් යොදාගත් ගණිතමය ක්රම වලින් නිගමනය කළා.
ඔහුට සහෝදරියන් තිදෙනෙක් සහ සහෝදරයන් හය දෙනෙක් සිටියා. ඔහුගේ සීයා ශ්රීමත් (බ්රිතාන්ය නයිට් ධූරයක් ) චන්ද්රසේඛර රාමන්. රාමන් ඉන්දියානු භෞතික විද්යාඥයෙක්. ඔහුට නොබෙල් ත්යාගය ලැබුණා 1930 දී. ආලෝක තරංග විනිවිද පෙනෙන ද්රව්යයක් අතරින් ගමන් කරද්දී (traverse) ඉන් වෙනතට (deflect -අපගමනය වන ) විහිදී යන ආලෝක තරංග වල තරංග ආයාමය (wavelength) වෙනස් අගයක් ගන්නා බව සොයා ගත්තේ ඔහුයි. එයට කියන්නේ රාමන් ස්කැටරින් කියායි. ඔහුගේ පියා එහෙම නැත්නම් අපේ චන්ද්රසේඛර් ගේ මුත්තා (සීයා ගේ පියා) භෞතික විද්යාව හා ගණිතය ඉගැන්වූ විශ්ව විද්යාල ආචාර්යවරයෙක්. ඉතින් අපේ චන්ද්රසේඛර් නුත් ඒ පැත්තටම හැරුන.
ඔවුන් ද්රවිඩ පවුලක්. මව ඔහුට දෙමළ භාෂාව ඉගැන්වූ අතර පියා ගණිතය සහ ඉංග්රීසි භාෂාව ඉගැන්වූවා. ඒ කියන්නේ මුල් කාලයේ ඉගෙනුම කලේ නිවසේදී. පසුව පුද්ගලික ගුරුවරයෙකු ගෙන් ඉගෙන ගෙන 1921 දී ට්රිප්ලිකන් හින්දු උසස් විදුහලට ඇතුල් වුණා. එය අවසන් කල ඔහු මදුරාසි විශ්ව විද්යාලයේ ප්රසිඩන්සි කොලේජ් නමැති උසස් අධ්යාපන පීඨයේ උසස් අධ්යාපනය නිම කලා . ඔහු හැදෑරුවේ ගණිතය, භෞතික විද්යාව , රසායන විද්යාව හා සංස්කෘත භාෂාව. ඔහු එහි විවාද කණ්ඩායමේ ද සාමාජිකයෙක් වූවා. එම විද්යාලයේදී ඔහු "කොම්ප්ටන් ස්කැටරින් හා නව ගණිතමය දත්ත" නමින් විද්යාත්මක පර්යේෂණ ලිපියක් පළ කලා.
කොම්ප්ටන් ස්කැටරින් කියන්නේ ආරෝපිත අංශුවක් මගින් අනම්ය ෆෝටෝනයක මග වෙනස් කිරීම නැත්නම් විසිරුවා හැරීම. සොයා ගත්තේ ආතර් හොලි කොම්ප්ටන් විසින් (1927 නොබෙල් ත්යාගය). ඉතින් ඒ කාලයේම කල සොයා ගැනීමක් ගැන පර්යේෂණාත්මක ලිපියක් ලිවිමෙන්ම ඔහු පෙන්නුම් කලා භෞතික විද්යාව හා ගණිතය පිලිබඳ ඔහුගේ දැනුම.
ඔහු මැවිසුරුපති උපාධිය ගත්තේ 1930 දී. ඉන්පසු ඉන්දීය රජයේ ශිෂ්යත්වකින් එංගලන්තයට පැමිණි චන්ද්රසේඛර් කේම්බ්රිජ් විශ්ව විද්යාලයේ ට්රිනිටි කොලේජ්හි ඉගෙනුම ලැබුවා. ශිෂ්යත්වය සඳහා නැවේ පැමිණෙත්දී ඔහු තාරකා පරිණාමය ගැන හදාරමින් සහ ඒ පිළිබඳව සිතමින් පැමිණියා. ගැඹුරු මුහුදේ සිට තාරකා නිරීක්ෂණය කරමින් පැමිණි ඔහු, සමහර තාරකා වල ඉරණම දරුණු බවත් ඇතැම් තාරකා ගුරුත්වාකර්ෂණය බිඳවැටීම (gravitational collapse ) නිසා පිපිරී මිය යන බව හා කළු කුහර වැනි දෙය බිහි වෙන බවත් තමන් යොදාගත් ගණිතමය ක්රම වලින් නිගමනය කළා.
සුදු වාමන තාරකාවක (white dwarf star) උපරිම ස්කන්ධය කෙතෙක්ද යන්න මුලින්ම පර්යේෂණ පත්රිකාවක සඳහන් කලේ විල්හෙල්ම් ඇන්ඩර්සන් හා ඊ සී ස්ටෝනර් විසින් වුවත් එය මුලින්ම ඔවුන්ගෙන් ස්වාධීනව ගණිතමය වශයෙන් සොයා ගත්තේ සුබ්රමනියම් චන්ද්රසේඛර්. එවකට සිටි තාරක විද්යාඥයන් එය පිළිගත්තේ නැහැ. එයට හේතුව එවැනි උපරිමයක් තිබීමට නම් කළු කුහර (black holes ) තිබීම අනිවාර්ය හෙයින්. එවැන්නක් තිබේ යයි එදා විශ්වාස කලේත් නැහැ .
එදවස රාජකීය තාරකා විද්යා සංගමයේ එවකට සභාපතිව විසු සර් ආතර් එඩින්ටන් සුබ්රමනියම් චන්ද්රසේඛර් ව සත පහකට මායිම් නොකළා පමණක් නොව සුබ්රමනියම් බොරු කාරයෙකු බවටද චෝදනා කළා. සුබ්රමනියම් එඩින්ටන් ඔහුට විරුද්ධව ක්රියා කරන්නේ සුදු හමේ අහංකාරය නිසා බවට විශ්වාස කළා මෙන්ම සුබ්රමනියම් ඉන්දියානුවෙකු වීමද එඩින්ටන් ට ප්රශ්නයක් විනි යයි ඔහු විශ්වාස කළා. එඩින්ටන් 1935 දී සුබ්රමනියම් චන්ද්රසේඛර් ව ප්රසිද්ධියේ පහත් කර දරුණු විවේචනයක් කළා . ඔවුන් අතර විරසකය කෙතරම් දැඩි වීද යත් සුබ්රමනියම් චන්ද්රසේඛර් ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය බලා ගියේ මේ නිසා යයි පැවසෙනවා. එඩින්ටන් කළු කුහර පිලිබඳ විශ්වාස කලේ නැති අතර භෞතික විද්යාවේ සොයා ගැනීමට ඇති සියල්ල සොයා ගෙන ඇති යයි ප්රසිද්ධියේ කියා සිටි අහංකාර පරවශ පුද්ගලයෙකු ලෙසද ඔහුගේ සමකාලීනයන් හඳුන්වාදී තිබෙනවා.
කෙසේ වුවද අයින්ස්ටයින් ගේ සාපේක්ෂතාවාදය 1919 සුර්යග්රහණය පැවති අවස්ථාවේදී ඔප්පු කිරීම පිලිබඳව එඩින්ටන් ඉතා ප්රසිද්ධ වුණා. එඩින්ටන් පසුව රාජකීය තාරකා විද්යාඥයා වශයෙන් ද සේවය කළා. මේ නිසා එඩින්ටන් ට විරුද්ධව සුබ්රමනියම් ගේ පැත්ත ගැනීමට කිසිවෙක් සිටියේ නැහැ. මේ හේතුව නිසාම සාපේක්ෂතා වාදය හා ක්වන්ටම් භෞතිකය ගැන ඉගෙනීම තව වසර දහයක් වත් පස්සට ගියා කියලත් කියන්න පුළුවන්.
ආතර් මිලර් විසින් ලියු සුබ්රමනියම් චන්ද්රසේඛර් ගේ චරිතාපදානයේ "Empire of the Stars: Obsession, Friendship, and Betrayal in the Quest for Black Holes" මේ පිළිබඳව ඉතාමත් සිත් ගන්නා ලෙසින් විස්තර කර තිබෙනවා. හැකිනම් කියවන්න.
අයින්ස්ටයින් ගේ සාපේක්ෂතා වාදය හා ක්වන්ටම් භෞතිකය ඇසුරෙන් සුබ්රමනියම් චන්ද්රසේඛර් පෙන්නුම් කළා මෙහෙම දෙයක්. ඉලෙක්ට්රොන වියෝජනය (ඩිජෙනරේට්) වීමෙන් ඇතිවන වායුව නිසා නොනැසී පවතින සුදු වාමන තාරකාවක ස්කන්ධය අපගේ හිරුගේ ස්කන්ධය වගේ 1.44 ක ප්රමාණයට වඩා වැඩි නම් එය ස්ථායී ව තිබෙන්නේ නැති බව. හැබැයි එහි තාප-න්යෂ්ටික ඉන්ධන සම්පුර්ණයෙන් නිම වී නැත්නම් මේ උපරිම ස්කන්ධය මීට වඩා ටිකක් වැඩි වෙන්න පුළුවන්. සැබවින්ම පවතින සුදු වාමන තාරකා වල ස්කන්ධය ගණනය කිරීමේදී ඒවා චන්ද්රසේඛර් සීමාවට වඩා අඩු බව සොයා ගෙන තිබෙනවා. තමන්ගේ න්යෂ්ටික ඉන්ධන දැවී ගොස් ජිවිත කාලය අවසන් වීමේදී තාරකා වල ස්කන්ධය චන්ද්රසේඛර් සීමාවට වඩා වැඩි නම් ඒවා නියුට්රෝන් තාරකා හෝ කළු කුහර බවට පත් වෙන බවත් සාක්ෂි සහිතව සොයා ගෙන තිබෙනවා. අපගේ ඉර සාමාන්ය සුලභව පවතින තාරකාවක්. නමුත් මුළු මහත් විශ්වයේ අපේ ඉර වගේ 1.44 ක බරක් තිබ්බොත් සුදු වාමන තාරකාවක් වෙනවා යයි සොයා ගැනීමම මටනම් විශ්මය දනවන්නක්.
ජර්මනියේ ගොටින්ගන්හි න්යායික භෞතික විද්යා සරසවියේ මැක්ස් බොර්න් සමග වැඩ කල චන්ද්රසේඛර් සති හතරක කාලයකට 1937 දී රුසියාවට පැමිණුනා. ලෙව් දවිදවිච් ලන්දෞ නමැති ප්රසිද්ධ ක්වන්ටම් භෞතික විද්යාඥයකු සමගද වැඩ කටයුතු කල ඔහු 1937 දී ලලිතා දොරේසාමි සමග විවාහ වුනා. මෝර්ටන් ඩි හල් සම්භාවනීය අභ්යවකාශ හා භෞතික විද්යාව මහාචාර්ය වරයෙකු ලෙස චිකාගෝ සරසවියේ කටයුතු කල චන්ද්රසේඛර් අස්ට්රෝපිසිකල් ජර්නල් හි ප්රධාන කර්තෘ බවටද පත් වුණා .
ඔහු විශ්රාම ගියේ 1980 වසරේදී. දිගටම අධ්යනය කරමින් 1983 දී කළු කුහර පිලිබඳ ගණිතමය ප්රමේයයන් නමින් පර්යේෂණයක් පල කල ඔහු 1983 දී නොබෙල් ත්යාගයෙන් පිදුම් ලැබුවා. ඔහු 1995 අගෝස්තු 21 දා මිය ගියා. එඩින්ටන් ගේ ඉරිසියාවට යට නොවුණු මේ මහා ප්රාඥයා ලැබුණු රිදුම් හමුවේ පරාජය භාර ගත්තේ නැහැ. අවසාන සිනහව අයත් වුයේ ඔහුටයි.
මූලාශ්ර :
තාරක පරිණාමය ගැන කියවන්න -මන්දකිනියෙන් ඔබ්බට බ්ලොගය : http://beyond-the-galaxy.blogspot.co.uk/2015/02/StellarEvolution.html
මැවිසුරුපති - රසික සුරියආරච්චි ගෙන් උපුටා ගත් වචනයකි
Stellar Evolution and Nucleosynthesis Sean G Ryan and Andrew J Norton http://www.notablebiographies.com/knowledge/C__V__Raman.html