පරිසරයට හිතකර නිවාඩුවක් 3 - බැටළු නෑම්බියන් ගෙන් ලෑමින් - lambing

මුල් ලිපිය දර පෝරණුව 
දෙවන ලිපිය - පරිසරයට හිතකර නිවාඩුවක් 2 -ක්‍රිස් හා ලීසා විදුලිය ගන්නා හැටි

මේ කොටසේ වීඩියෝව  සමහර අයට බැලීමට  අපහසුතාවයක් ඇතිවිය හැකියි. එනිසා ඒ ගැන සමාවෙන්න. ඉංග්‍රීසියෙන් ලෑමින් (ඇමෙරිකන් ව්‍යවහාරය ලෑම්බින්  lambing) කියන්නේ බැටළු ධේනුවන් ගෙන් පැටව් ලැබෙන කාලයට ගොවියන් යොදන වචනය.  අපි මේ නිවාඩුවට ගිය කාලය තමා පුංචි බැටළු පැටවුන් ඉපැදෙන කාලය . ඉතින් ගොවියන් රෑ නිදි මරාගෙන බැටළු ධේනුවට උදව් වෙනවා පැටවා හෝ පැටවුන් බිහි කරන්න.   ඊළඟ දිනයේ ක්‍රිස් සහ ගොවි බිරිඳ ලීසා අපට අඬ ගැහුවා ඒක බලන්න.

එක අතකින් මේක වැදගත්. එංගලන්තයේ ක්‍රමයට දියණියන් දෙදෙනාට  පශු වෛද්‍ය විද්‍යාව හෙම හදාරන්න අවශ්‍ය නම් ඔවුන් විශ්ව විද්‍යාලයට අයැදුම් කරන්න කලින් ගොවිපළක සතුන් නඩත්තු කරන හැටි හැදෑරිය යුතුයි. මෙයට මුදල් ලැබෙන්නේ නැහැ. ඉඳුම් හිටුම් ගොවිපලේ ලැබෙනවා.මම ලීසා ගෙන් ඇහුවම ඇය කීවා දියණියන්ට අවශ්‍ය නම් එසේ  ඉඩ සලසා හැකි බව. නමුත්  දියණියන් එම විෂය හදාරන්න කැමති නැහැ . ගොවිපලේ ජීවිතය අමාරු බව කියන ඔවුන් වෙනත් විෂයන්  හදාරන්නයි වඩා කැමති . මම ඔවුන්ට කීවේ ගොවිප[අලවලට නිතර ඒම අවශ්‍ය නොවන බව. නමුත් ඔවුන් සතුන්ට කැමති වුනත් එවැනි රැකියාවක් ගැන එතරම් උනන්දුවක් තිබුනේ නැහැ.

ක්‍රිස් එදා පාන්දර  තුනට පමණ බැටළු පැටව්   තුන් දෙනෙකුට උපදින්න බැටළු  මාතෘ සායන  වැඩ කරලා තිබ්බ. උදේ මහන්සි වුනත් ප්‍රීතියෙන් හිටියේ. ලීසා ළමයින් තුන් දෙනෙකුත් හදන ගමන් මේ ගොවිපලේ වැඩ කරන්නේ. මුළු දවස පුරා මත ඒ දෙන්න වැඩ. ඒ අතින් අපේ ජිවිත කොතරම් ලෙහෙසිද කියල හිතෙනවා.

කඳු මුදුන හා අනිත් බාර්න් එක 

පැත්තක ඇත්තේ ගොවි නිවස 

අසළින් ගලන   දොළ 

 පසු ගිය ලිපි දෙකට නොදැම්ම පින්තුර දෙක තුනක් දානව ගොවිපල අවට.
















පහත  වීඩියෝ වල තියෙන්නේ බැටළුවෝ පැටවුන් බිහි කරන හැටි සහ ක්‍රිස් උදව් කරන හැටි. පැටවෙක් ඉපදුනහම ක්‍රිස් සහ ලීසා උන්ට ප්‍රතිශක්තිකරණ එන්නත් දෙනවා. ඊට අමතරව අයඩින් වලින් තුවාල තෙමනව. බෙහෙත් පිරුණු බාල්දියක් කෑම දෙනවා ලෙඩ හැදෙන්නේ නැතිවෙන්න. ඒ සත්ව ගාල ඉතා උණුසුමින් තබනවා.

ක්‍රිස් උපතට උදව් කරන ආකාරය 

මෙහිදී පෙනෙනවා ඇති මෙය ලෙහෙඉ කාර්යයක් නොවන බව. මේ කාලය පුරාවට දවසට බැටළු ධේනුවන් හතර දෙනෙක් වත් විවිධ වෙලාවට පැටවුන් ප්‍රසූත  කරනවා. ඒ හැම අවස්ථාවකම ඔවුන් ළඟ සිටිය යුතුයි. රාත්‍රියටත්  නින්දක් නැහැ.

ඉපදී මිනිත්තුවකට පමණ පසු 

ඉපදී මිනිත්තුවකට පමණ පසු 

ඉපදුනු ගමන් පැය කිහිපයකට පසු පැටවා මව සමග 

බැටළු ධේනුවන් සාමාන්‍යයෙන් පිරිමි බැටළුවකු සමග එක්වීමට දෙන්නේ සරත් සෘතුවේ අවසානය හා ශීත සෘතුවේ එළැඹීම සමගයි. පැටවා පිළිසිඳ මාස  හයක කාලයකින් පමණ උපදිනවා. ඉතින් ගොවියන් දන්නවා ඊස්ටර් එක එහෙම  නැත්නම් මාර්තු අප්‍රේල් කාලය තුල උපදිනවා කියල. හැම අවුරුද්දකම එහෙමයි. අප්‍රේල් කාලයේ තමා නැවත තණකොළ හොඳට වැවෙන්න පටන් ගන්නේ. එළදෙනුන් හා ගවයන් මෙන් නොව බැටළුවන් ට   බොහෝ විට දෙන්නේ තණකොළ. මේ පැටව් (නැත්නම් lamb)  මාස  9 කින් පමණ මස් පිණිස විකුණනවා. ලෑම්බ් මස් කියා සුපර් මාකට් වල විකුණන්නේ මේ මාස නමයේ පැටවුන්ගේ මස්. එතකොට මට්න් (mutton) කියන්නේ  හොඳට වැඩුණු බැටලුවකුගේ මස්. (ලංකව වැනි රටවල මට්න් කියන්නේ එළු මස් වලට) . බැටළුවෙක් ජිවිත කාලය අවුරුදු  10-12 පමණ වෙනවා. (ඒ අනුව අවුරුද්දක් බැටළුවෙක් මිනිස් වර්ෂ 6 ක වගේ වයස ) ක්‍රිස් හා ලීසා ගේ ගොවිපලේ බැටළු පැටවුන් 100-150 පමණ උපදිනවා මේ කාලයතුල. ඒ දෙදෙනාට වැඩ අධිකම කාලයක් තමා මේ.

(සමහර කරුණු දැන ගත්තේ ක්‍රිස් සහ ලීසා ගෙන්)