ඩෙලොස් දූපතේ සවාරිය - ග්‍රීසියේ සංචාරය 3

අක්‍රොපොලිස් , පාතිනොන් සහ ග්‍රීක අගෝරාව - ග්‍රීසියේ සංචාරය  1

මිකොනොස් හි සවාරිය - ග්‍රීසියේ සංචාරය  2

සැන්ටොරීනි මුහුදු කල්දේරාව කඳු මුදුනක සිට -  ග්‍රීසියේ සංචාරය 4

ග්‍රීසියේ ගිනි කන්ද කරා ගිය ගමන - ග්‍රීසියේ සංචාරය 5

ඉංග්‍රීසි බ්ලොගයට මෙතනින් යන්න: 

Greek tour 1

Greek tour 2 

Greek Tour 3

අප මිකොනස් දුපතේ සිට ඩෙලොස් දුපතට ගියේ කුඩා නැවකිනි. රුවල් නැවක ආකාරයට සාදා තිබුනත් එය රුවල් නැවක්  නොවිනි. උඩ ඇත්තේ එහි පින්තූර කිහිපයකි.  ග්‍රීක දේවකථා වලට අනුව හිරු සහ  සඳු ට අධිපතීන් වන අපලෝ සහ  අර්ටෙමිස් යන නිවුන් දෙවි වරුන් උපත ලබා ඇත්තේ ඩෙලොස් දූපතේ දීය. ඒජියන් මුහුදේ සයික්ලේඩ්ස් දුපත් සමූහය අතර  මිකොනස් දුපත අසල පුරාවිද්‍යා  නටබුන් බහුල ඩෙලොස් දූපත  ස්ථානගත වී ඇත.  ක්‍රිස්තු පූර්ව  පළමුවන සහශ්‍රයේ එය ප්‍රසිද්ධ ආගමික මධ්‍යස්ථානයක් සහ වරායක් විය. ඩොරික් ආරාම,  වෙළඳ පොළවල් , එළිමහන් රංගපීඨ, විසිතුරු මෝස්‌තර වලින් යුත් දැකුම්කළු නිවෙස් හා ඇඹු සිංහ රූප සහිත  සංකේතාත්මක වීථියක් ද එහි විය.  ඩොරික් යනු පුරාණ ග්‍රීක සහ   ගෘහනිර්මාණශීලි ක්‍රම තුනෙන්  එකකි. අනිත් යුගල නම් අයෝනික් විධි ක්‍රමය සහ කොරින්තියන් ය.   

නොයෙකුත් හෙලනික් රාජ්‍යයන් ඩෙලොස් දුපත පාලනය කල අතර එය ස්වාධින ව සිටි කාලය වන ක්‍රි.පූ 314 ත් 166 ත් අතර විශාල දර්ශනීය ගොඩනැගිලි නිමවා ඇත්තේ  දූපත් රාජ්‍යයේ බලයට හා ධනවත් භාවය පිළිබඳව එහි පැමිණි ග්‍රීකයන් විස්මයට පත් කරවමිනි. පෙමගුම් නැමති  රජුන් ගේ පාලන සමයේ එනම් ක්‍රි.පූ තෙවැනි සියවසේ හෙලනික් වරායේ සිට ඇපොලෝ දෙවිඳු ගේ  අභයභුමිය (දෙවොල ඇති පෙදෙස ) දක්වා තිබු ශුද්ධ මාවතේ නැගෙනහිර පැත්තේ දිගු  ස්ටොවක් (stoa - කුළුණු වලින් ඔසවා තබන ලද වහළක් ඇති දීර්ඝ ශාලාවකි. ) සහ පෝටිකෝ වක් නිමවා තිබී ඇත.

පහල පින්තුරයෙන් පෙනෙන්නේ එහි තිබු අගෝරාවයි. 

කුඩා නැවෙන් මිකොනොස් සිට ඩෙලොස් දක්වා යාමට පැයක් පමණ ගතවේ. අප ගිය නැව ද ඩෙලොස් අසලම වෙනත් දුපතකට මීටර 200ක් පමණ ඈතින් නැංගුරම් ලා සංචාරකයන්ට අඩි  හතළිහක් පමණ ගැඹුරු මුහුදේ නෑමට අවස්ථාව දුනි. ලානිලෙන් දිලිහුණු මුහුදේ කහ පැහැති වැලි සහිත පතුල ඉතා පැහැදිලිව පෙනුනි.  පහත ඇති විඩියෝවෙන් ඒ දර්ශනීය මුහුදු කරය නැරඹිය හැකිය. මේ සංචාරවලදී බොහෝ විට සංගීතය සහ දහවල් කෑමද සපයනු ලැබේ. මිකොනොස් වලින් ගෙනා  සුදු වයින්, දොඩම් යුෂ සහ කොමඩු යුෂද ඕනෑ  තරම් බොන්නට තිබුණි. වයින් පානය කල බොහෝ සංචාරකයන් ඩෙක් තට්ටුවෙහි ආපසු එන ගමනේදී නැටුහ. අප ආපසු පැමිණෙන විට නැවේ අයිතිකරුගේ දියණිය සහ පුතා අපට ග්‍රීක ජන නැටුමක්ද ඉදිරිපත් කළහ.

   

අයිකොස් සහ නක්සියන් හි දැවැන්ත මිනිස් ප්‍රතිමා (කොලෝසස් ) ක්‍රි.පූ හයවන ශත වර්ෂයේ දී පමණ  නිමවා තිබේ. මන්දිර වල ඉදිරිපස කොටස සහ  වහළ මාබල් වලින් නිමවා විශාල  අයෝනියන් කුළුණු මත  රඳවා තිබී ඇත. පහත  ඇත්තේ එම ප්‍රතිමාවක් පිහිටවා තිබූ  පාදමයි. 

 

මීළඟට හමුවන්නේ ඇපොලෝ දෙවියන් උදෙසා කරවන ලද ආරාම ත්‍රිත්වයකි. පළමුවැන්න විශාලතම එක වන අතර  එය  මහා ආරාමය ලෙසින් හැඳින්වේ. එය කරවන ලද්දේ  ඩේලියන් වරුන් විසිනි. ඩේලියන් සංගමයේ (ලීගයේ ) භාණ්ඩාගාරය එය සෑදීමට වියදම් කරන ලද බව මෙන්ම සාදන ලද්දේ ක්‍රි.පූ 476 දී පමණ බවද හෙළි වී ඇත. 

ඩෙලියන් ලීගය පිහිටුවන ලද්දේ ක්‍රිපූ 478 දීය.

අප එහි සංචාරය කරන විටදී සුරතල්  පූසන් කිහිප දෙනෙකුම මුණ ගැසුණු අතර මේ කළු පූසා අප පිටි පසම ඇවිද ආවේය.  මෙහිදී 150 - 170 පමණ ග්‍රීක නගර රාජ්‍ය එකතු කර සේරක්ස් ගේ පර්සියානු අධිරාජ්‍යයට විරුද්ධව සටන්  කිරීමට පිහිටවූ යුධ සන්ධනයේ නායකත්වය ගත්තේ ඇතැන්ස් වරුය. නමුත් එහි පළමු රැස්වීම මෙන්ම භාණ්ඩාගාරයද පිහිටුවන ලද්දේ දෙළොස් හි ඇපොලෝ දෙවොලේය.ග්‍රීක හමුදා පර්සියාව ප්ලටෙයා සටනේදී පරාජය කරන ලදී. ඩෙලියන් ලීගය නැවත ආක්‍රමණයකට විරුද්ධව සංවිධානය වූ එකකි.  

මෙහි ඇති වඩාත් පැරණිම (දෙවොල) ආරාමය,  පොරිනොස් අයිකොස් හි පොරොස් ආරාමය ලෙස (Poros Temple of Porinos Oikos ) හැඳින්වේ. ඒවා පොරොස් පාෂාණ නමැති ඩොලමැටික් මාබල් වර්ගයකින් සාදා තිබේ. මේවා තවත් ග්‍රීක දූපතක් වන පොරොස් වලින් ගෙන්වා ඇත. ඇතිනියානු ප්‍රතිමා නිර්මාණ ශිල්පින් දෙදෙනෙකු වන ටෙක්ටෙයස් සහ අන්ජිලොන් විසින් නිමවන ලද ප්‍රසිද්ධ ඇපොලෝ ප්‍රතිමාව මෙහි පිහිටුවා තිබී  පසුව මහා ආරාමයට ගෙන ගොස් තිබේ.   

පහළ ඇති තියෝප්‍රස්ටස් අගෝරාවට නම් තබා ඇත්තේ ක්‍රි.පූ 126/125 දී දූපත් පාලනය කල ආණ්ඩුකාරයා ගේ නමිනි.  ඔහු වරායේ අග කොටසේ සිට භුමිය හාරා සකස් කර අගෝරාව සෑදීම හේතුවෙන් ගරු කිරීම පිණිස ඔහුගේ ප්‍රතිමාවක් සාදා ඇත. එහි ඩෙලොස් හි ජිවත් වන ඇතිනියානු වැසියන්, වෙළෙන්දන්, නැව් හිමිකරුවන්, රෝමන් වරු සහ අනිකුත් විදේශිකයන්  විසින්  සාදවන ලද බවට ප්‍රතිමාවේ පාදම අසල ලියා තිබේ.   

 ක්‍රිස්තුපුර්ව තෙවැනි ශත වර්ෂයේ සිට ඉතාලියානුන් ඩෙලොස් හි පදිංචියට පැමිණ ඇත. ක්‍රිස්තු පූර්ව දෙවැනි ශත වර්ෂයේ මැද භාගයේ සිට ඔවුහු වඩාත් බලවත් ලෙස තම පදිංචිය ස්ථිර කර ගත්හ. මේ බොහෝ ඉතාලියනුන් සිසිලියේ හෝ දකුණු ඉතාලියේ සිට පැමිණි බැංකු කරුවන්හා වෙළෙන්දන් විය. ග්‍රීක දෙවි වරුන් තමන්ගේ නමින් හැඳින්වූ ඔවුහු ඒ දෙවි වරුන් නාමයන් යටතේ  නොයෙකුත් වෘත්තීය සංවිධාන පිහිටුවා ගත්හ. ඇපොලෝ දෙවියන් අපොලෝනියස්ට්, පොසයිඩන් දෙවියන්  පොසයිඩිනියස්ට් හා හෙර්මිස්, හෙර්මයිස්ට් යනුවෙන්ද මෙසේ රෝමානුකරණය කරන ලද දෙවිවරුන් සමහරෙකි. ක්‍රි.පූ දෙවන ශත වර්ෂයේ අග භාගයේ ඔවුහු ඉතාලියානු අගෝරාව නිර්මාණය කරන ලද්දේ   සියලුම  ඉතාලියනුන්ට එක තැනකදී හමුවීමටය.         

වඩාත් ම සිත් ගන්නා සුළු  මෙන්ම මවිතයට පත් කරන දසුන වන්නේ මෙහි ඇති නැක්සියන් සිංහයන් ලෙසින් හඳුන්වන  සිංහ ප්‍රතිමා සමූහයය. නැක්සියන් වරු සිංහ ප්‍රතිමා සාදවා පූජා කරන ලද්දේ ඇපොලෝ දෙවිඳුන්ට යයි කියති. හෙලනික් වන්දනා කරුවන් ට තමන්ගේ උසස් බව ප්‍රකාශ කිරීමට නැක්සියන් වරු මේ ප්‍රතිමා යොදා ගත් බවද කියති. බොහෝ හෙලනික් වන්දනාකරුවන් සිංහයන් හැබැහින් දැක නැත. මගේ  ප්‍රහේලිකාවද මෙයමය. දූපතේ පැත්ත පළාතක නොසිටි සිංහයන් නැක්සියන් වරු ඇඹුවේ මන්ද යන්නය.  

ඊළඟට පහල පින්තුර වල ඇත්තේ පොසයිඩනියස්ට් දෙවොලය. එය සාදවා ඇත්තේ එවකට තිබු පුරාණ සිරියාවේ විශාලතම වෙළඳ නගරයක් වන බෙරිටස් (වර්තමාන බෙයිරුට්) වලින් පැමිණි නැව් හිමියන් සහ ධනවත් වෙළඳුන් විසිනි. මේ ක්‍රිපූ දෙවන සියවසේ අග භාගයේය.

එවකට භාවිතා කරන ලද රන් අභරණ ආදියෙන් පැහැදිලි වන්නේ කෙතරම් සශ්‍රික හා ධනවත් ලෙස ඩෙලොස් වැසියන් දිවි ගෙව්වාද යන්නය.  ක්‍රිස්තු පුපූර්ව  69 දී මේ දෙවොල් ගිනි තබා විනාශ  කරන ලද අතර ඒවායේ තිබු රන් ආභරණ සියල්ල පැහැර ගන්නා ලදී.  දැනට 1964 දී සොයාගෙන ඇත්තේ කාන්තාවන් විසින් පොලොව යට සඟවා තිබූ අභරණ මංජුසා දෙකක් පමණි.  

මෙහි පෙනෙන වැව අසල වෙළඳ පොළ පුරාවිද්‍යා කැණීම් වලින් මතු කරගෙන ඇත්තේ 2002 පමණය.  ඉහත සඳහන් කරන ලද ක්‍රිපු 69  අතෙන්ඩෝරෝස් ආක්‍රමණයේදී මේ වෙළඳ පොළ ද ගිනිතබා විනාශ කර ඇත.

  

ක්‍රිපූ දෙවන ශතවර්ෂයේ අවසන් දශක කිහිපයේදී පහත ඇති ඩිලියොන් නම්  වැව අසල නිවස සාදා ඇත. පරම්පරා දෙකක එකම පවුලක අය මෙහි ජිවත්ව තිබේ. එය ගිනි තබා විනාශ වී ඇත්තේ ද ක්‍රිපූ 69 දීය.  නිවසේ බිත්ති, මෝස්‌තර සහිත බිම සහ ඇතැම් කුළුනුද හොඳින් ආරක්ෂා වී තිබේ. 

ඩෙලොස් දූපතේ එදවස ගෘහයන් අද ඇති නවීන නිවෙස් මෙන්ම  හොඳ බිම් සැලසුමක් මත  ගොඩ නගා තිබී ඇත. නිවසේ අයිතිකරු ගේ ධනවත් කම මත නිවසේ සැලසුම්, එහි විශාලත්වය ආදිය තීරණය වී ඇත. හැම ගෙයක්ම ඇතුළතට නැඹුරුව සාදා තිබෙන අතර විශේෂත්වය වන්නේ බිම් මහලේ ජනේල කවුළු නොමැති වීමයි.මෙයට හේතුව එළියේ විදී වලින් හා වෙළඳ පොළෙන් එන ඝෝෂාව අවම කිරීමට විය හැක.  

ඉහල ඒ කාලයේ ළිඳක් ද පහල පින්තූර ධාන්‍ය ඇඹරුම් ගල්ද තිබේ. මේවා සමහරක් ශ්‍රී ලංකාවේ සොයාගත් නටබුන් අතරද දැකිය හැකිය. 

 

ඉහත ඉහළ හා පහල ඇති පින්තූර වල නිවස සංකීර්ණයක්,   රඟහල් සමුහයක් හා දෙවොලක්ද වේ. 

පුරා දිනක් අප මෙහි ගත කළද එය සෑහුනේ නැත. තවත් දැකිය යුතු නටබුන් සමූහයක් තිබුණු අතර මෙහි පෙනෙන කඳු මුදුනට යාමටද වෙලාව මදි විය. මමත් පොඩි දුවත් බිරිඳත් අකමැත්තෙන් නැවත යාත්‍රාවට ගොඩ වීමු. ඒ නැවතත් අපට එන්නට ඉඩක් ලැබුනොත් එන අදහසිනි. 

සියලුම පින්තූර මා ගත් ඒවාය.  - අජිත් ධර්මකීර්ති 

ක්‍රිස්තු පූර්ව 450 ග්‍රීක අධිරාජ්‍යයේ සිතියම 

ඩෙලොස් දූපත 

සිතියම් ගත්තේ මෙතැනිනි. 

ප.ලි මේ කුරහන් ගල් දෙකේ පින්තුර  මා මෑතක දී ශ්‍රී  ලංකාවට ගිය වෙලේ ගත් ඒවාය.