පළමුවන කොටස
ප්රමුඛ පෙළේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පියෙකු හා උයන් වතු නිර්මාණයේ කෙළ පැමිණියෙකු වූ කොන්ස්ටන්ටින් මෙල්නිකොව් විසින් නිර්මාණය කරන ලද ගෝර්කි උද්යානය ගැන ගිහාන් පළමුවෙන් දැනගත්තේ එම නමින් ම ඇති ඇමෙරිකානු චිත්රපටියකිනි. ඉන්පසු පද් එක හෙවත් රුසියානු භාෂාව හා අධ්යයන පොදු සහතික පෙළ විභාගයේ විෂයන් නැවත පුනරීක්ෂණය කරන විශ්ව විද්යාලයේ පළමු භාෂා අවුරුද්දේ ඉගැන්වූ රුසියන් භාෂා ගුරුතුමිය ගෝර්කි උද්යානය ගැන කියා දුන්නාය. ඇය තම සිසුන් කීපදෙනාද සමග උද්යානයේ සංචාරයකද යෙදුනාය. ගිහාන් එම උද්යානයට බොහෝ සේ ඇළුම් කළේය.
ගුරුතුමිය කියා දුන් පරිදි ලෙනින් ට අවශ්ය වුයේ ලෝකයේ ප්රථම සමාජවාදී දේශය වන සෝවියට් දේශයෙහි ප්රධාන අග නගරය ලෝකයේ වඩාත්ම පරිසර හිතකාමී නගරය කරන්නටය. එය හරිත නගරයක් මෙන්ම ජනතාවගේ සංස්කෘතික දැක්ම පුළුල් කිරීමේ කේන්ද්රස්ථානයක් ද විය යුතුය. නාට්ය ශාලා සැම තැනම බිහි විනි. සිනමා ශාලා අලුතින් ගොඩ නැගුණි. මාර්ග වල දෙපස මෙන්ම පුළුල් මහා පාරවල් මැද ද ගස් සිටුවන ලදී. නිවාස සංකීර්ණ අතර උද්යාන පිහිටුවන ලදී. ගෝර්කි උද්යානය අක්කර තුන්සියකි. එය කොමියුනිස්ට් ශ්රමදාන ව්යාපෘතිය යටතේ මොස්කව් වාසීන් විසින් මුලින්ම ගොඩනැගිලි අපද්රව්ය ඉවත් කර, පරණ පොකුණු පිරිසිදු කර ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පියාට භාර දී තිබේ. ඔහු රටට දායාද කලේ ඉස්තරම්ම උද්යානයකි. එහි සාමාන්ය විනෝද මේලා වල ඇති නොයෙකුත් කතුරු ඔන්චිල්ලා ආදිය මෙන්ම වර්ග අඩි 1500 ක විශාල අයිස් රින්ක් එකක්ද, ඇවිදීමට තුරු වදුලු මැදින් පටු මං ද තනා ඇත. ශීත කාලයේ අයිස් රින්ක් එකේ රුසියානුන් ස්කේටින් කරනු නැරඹීමටද ගිහාන් ප්රිය කළේය.
මේ දෛවෝපගත දිනයේද උමන් දුම්රියෙන් එලිය පැමිණි ගිහාන් විශාල දොරටුවෙන් උද්යානය ඇතුලට පිය මැන්නේය. තවමත් එතරම් සීතලක් නොදැනෙන සරත් සමයේ ගස් වල කොළ අමුතු පාටක් ගනී. කහ පැහැයට මෙන්ම ලා රත් පැහැයට ද ඇති කොළ වලින් පිරි ගස් අතරින් වැටෙන සැන්දෑ හිරු රැස් වලින් අමුතුම චමත්කාරයක් ජනිත කරයි. ඒ චමත්කාරය තුල ගිලෙන ඔහුට හිමකිරම විකුනන්නියක නෙත ගැටිණි. සෝවියට් (හෝ රුසියානු) හිමකිරම ඉතා රසවත්ය. එස්කිමෝ, ලකොම්කා වැනි වර්ග මෙන්ම අති විශාල රාජ්ය මධ්යම වෙළඳ හලේ (ගුම් නමින් හැඳින්වෙයි) හිම කිරිමද ඉතා තද ප්රමිතියකට සාදන ලද ඒවාය. සමහර විට ඒවා මේ උද්යානයේ ද විකුණති. ගිහාන් හාගෙන්-ඩස් වැනි බටහිර ප්රසිද්ධ හිමකිරම රස විඳ තිබුනද ඔහුට සෝවියට් හිමකිරම තරම් ඒවා සිත් ගත්තේ නැත. හිමකිරමය මිලට ගත් ගිහාන් පොකුණ අසලින් හෙමින් ඇවිද ගෙන ගියේය. එක පසෙක මල් වවා තිබුණි.
පොකුණේ පැත්තක සිට ගෙන අනිත් පස ඇති මල් පාත්ති නරඹන සුන්දර යුවතිය ගිහාන්ගේ ඇස ගැටුනේ එවිටය. ඇය සිටියේ තනියම බව ඔහු නිරීක්ෂණය කළේය. ඇය අද දවසට නොගැලපෙන ශීත කාලයට සුදුසු රවුම් හිස් වැස්මක් පැළඳ සිටියාය. දිග කබායක් පැළඳ සිටියද ඇත් දළ පැහැ දෙපා යුගල ඉදිරියට එන සේ අමුතු ආකාරයට නැවී මල් නිරීක්ෂණය කල ඇය එකවරම ගිහාන් සිටි දෙසට හැරුණාය. අතිශය සුරූපී නිල්වන් නෙත් සඟල හා ගැටුණු ගිහාන් ලජ්ජාවෙන් බර විය. වරදක් කළ අයෙකු මෙන් එක වරම වෙනතක් බලා ඔහු නැවත ඈ දෙස බැලුවේය. ඇය මද සිනාවකින් ඔහු දෙස බලා සිටියාය.
"අයිස් ක්රීම් කොහෙන්ද ගත්තේ, ඔය ගුම් එකේ ඒවා නේද රහ ඇති" කිවූ ඇය මුදල් ගැනීමට මෙන් තම අත්බෑගය තුලට අත දැම්මාය. සාමාන්යයෙන් ලජ්ජා ශීලී ගිහාන්ට මේ දහිරිය ආවේ කොහෙන්ද යයි මතකයක් නැත.
"එන්න මම පෙන්වන්න, අර පැත්තේ, මා ළඟ මාරු කාසි තියෙනවා."
හිමකිරම විකුනන්නිය වෙතට ඔවුහු නිහඬව පා නැගුහ. ඈ මිලදී ගත් හිම කිරමයට ගිහාන් මුදල් ගෙවීමට තැත් කලද ඇය අතේ ගුලි කරගෙන සිටි කොපෙක් පනහකින් එය ගෙව්වාය. ඉතිරි මුදල් ගත් ඇය හිම කිරමය සීරුවෙන් දෙතොලට තබා ගත්තාය. රත් පැහැ ගත් ඒ දෙතොලත් යාන්තමට රෝස පැහැ ගත් කම්මුල් දෙසත් කෙලින් බැලිය නොහැකිව ලජ්ජාවෙන් සිටි ගිහාන් ඉවතට යාමට සිතා ගත්තේය.
"ඔයා විදේශ ශිෂ්යයෙක්ද "
"ඔව්"
"ඉන්දියාවේ"
"නැහැ මම ශ්රී ලංකාවේ"
"අහා පුංචි සුන්දර දූපතේ තැප්රෝබේන් " ඇය ලතාවකට කිව්වාය.
"ඔය ඒ නම දන්නා එක මට පුදුමයි." ගිහාන් සිනාසෙමින් කිවේය.
"අපි ඉතිහාසය ඉගෙන ගන්නවා. මාර්කෝ පෝලෝ කිව්වේ මිහිබට සුරපුර කියල."
"ඇත්ත තමා. ඔයා මේ හරියේද ජීවත් වෙන්නේ"
"නැහැ මම රොස්ටොව් නා දොන් වල. (දොන් නදිය අසබඩ රොස්ටොව් නගරය).
"මෙහෙ මොකද කරන්නේ."
"මම එක්කෙනෙක් එනකන් හිටියේ දැන් පැයකුත් වුණා ආවේ නැහැනේ".
ඇය කණගාටුවෙන් පැවසුවාය. ඇගේ පෙම්වතා විය හැකි යයි ගිහාන් සිතුවේය. ඒ ගැන තව දුරටත් නොඅසමි යයි සිතු ඔහු අපි ඇවිදිමුදැයි යෝජනා කළේය. ගිහාන් සහ යුවතිය පැය භාගයක් පමණ ඇවිද්දෝය. ඇගේ නම තාන්යා බවද දන්ත වෛද්යවරියක වීමට විශ්ව විද්යාලයට යාමට බලාපොරොත්තුවෙන් සිටින බවද ඔහු දැනගත්තේය. ඇය පොත් කියවීමට ආශා කරන බවටත්, සොයුරියක සිටින බවත් ඉන්දීය හා බටහිර චිත්රපට නරඹන බවටත් ඔහු පවුලේ වැඩිමලා බව හා ඔහුට නැගණියක් සිටින බවටත් දෙදෙනා තොරතුරු හුවමාරු කරගත්හ.
"මට බඩගිනි" ඇය හදිසියේම පැවසුවාය.
රුසියානුවන් තමන්ට ඇවැසි දේ කෙලින්ම කියන බව තම කාමරයේ විටින් විට සිටි රුසියානුවන් ගෙන් ගිහාන් දැන සිටියේය.
"මට චු කරන්න යන්න ඕනේ, මට දැන් බඩ ගිනි, මම දැන් කනවා, උඹ පිස්සා" වැනි දේ දෙවරක් නොසිතාම ඔවුන් පවසති. ඒ අතරට බ්ලායත් යන වචනය බොහෝ සේ භාවිතා කළහ. එහි තේරුම බිච් (bitch) යන්න වුවද රුසියානු තරුණයන් එය එතරම් නොතැකුහ. (රුසියානු නේවාසිකාගාර වල මුල් අවුරුදු වල රුසියානු සිසුන් විදේශික ශිෂ්යයන් සමග කාමර වලට දැමීම සිරිතකි. බොහෝ අය ඔවුන් කේජිබි ඔත්තු කරුවන් යැයි සැක කලත් සැබවින්ම ඔවුනට අවශ්ය වූයේ සිසුන් ට හොඳින් භාෂාව පුරුදු කිරීමට හා රුසියානුවන්ට විදෙස් සිසුන් සමග සහයෝගයෙන් ක්රියා කිරීමට පුරුදු කිරීමයි. මෙය ලෝකයේ කොමියුනිස්ට් සහයෝගිත්වය ඇති කිරීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් ක්රියාත්මක කෙරුවත් බොහෝ විදේශික සිසුන් නේවාසිකාගාර පාලකවරියට අල්ලස් දී තම තමන්ගේ රටවල සිසුන් සමග කාමර බෙදා ගත්හ.)
"මම දැක්කා පිරාෂ්කි විකුණන තැනක්."
ඈ පැවසුවාය. පිරශ්කි යනු බත් සමග කුඩාවට කැබලි කල මස් (mince meat) දමා
සෑදූ රෝල්ස් වැනි කෑමකි. සමහර විට මස්, ළුණු සහ හතු දමා තිබේ.
දහවල් කෑමද නොකා සිටි ගිහාන්ට හොඳටම බඩගිනිය. පිරාෂ්කි දෙක තුනකින් බඩ පිරෙන්නේ නැත.
"අපි චෙබුරිකි කන්න යමු. මම දන්නා තැනක් තියෙනවා. "
චෙබුරිකි යනු රුසියානු කෑමකි. මැදට මස් දමා සාදන විශාල පැටිස් වර්ගයකි. එකකින් බඩ පිරේ. තාන්යා මදක් පැකිලුනාය.
"එතන ඛචිපුරිත් තියෙනවා."
ඇය සමහරවිට චෙබුරිකි කන්න අකමැති ඇති යැයි සිතු ගිහාන් තෙපලීය. ඛචිපුරි යනු ජෝර්ජියානු කෑම විශේෂයකි. මැදට බිත්තර දමා හෝ සමහර විට නිවිති සමග බිත්තර දමා සාදන චීස් පාන් වර්ගයකි. එහි ඇති ඇඹුල් මිශ්ර රසයට ගිහාන් කැමතිය. ප්රශ්නය චෙබුරිකි හෝ ඛචිපුරි නොවන බව ඇගේ මුහුණත් අත් බෑගය තුලට අත රුවාගෙන කරන විගඩමත් දුටු ගිහාන්ට වැටහුනි. තවමත් විශ්ව විද්යාලයට ඇතුලත් වීමට බලා සිටින උසස් පාසැල අවසන් කල ඇයට ලොකු මුදලක් අත තිබෙන්නට හැකියාවක් නැත. විශ්ව විද්යාලයේ ගිම්හාන නිවාඩුවට එංගලන්තයට ගොස් මාස දෙකක් පමණ වැඩ කර මුදලක් සොයාගෙන එන විදේශික විශේෂයෙන්ම ශ්රී ලංකික, ඉන්දීය, අප්රිකානු සිසුන්ට එතරම් මුදල් අහේනියක් නැත. ඒ මදිවාට සෝවියට් රජයෙන් රූබල් 90ක් පමණ වන ශිෂ්යත්ව මුදලක් ද දෙයි.
"මම ඔයාටත් එක්ක ගෙවන්නම් ඔයා කැමති නම්." මදක් පැකිලීමෙන් මෙන් ඇය කැමැත්ත පළ කලාය. චෙබුරිකි මෙන්ම ඛචිපුරි ද කන ගමන් කල කතාබහේදී ඇයට එදින කසාන්ස්කි දුම්රිය පලින් රොස්තොව් යා හැකි බවත් නමුත් ඇය එදින නැවතීමට සිතා ගෙන පැමිණි බවත් කීවාය. ඇයට පෙම්වතකු සිටිනවා දැයි ඇසීමට ගිහාන් පැකිලුනි. ඔව් කිව්වොත් මොකද කරන්නේ. අද හවස මා සමග කතා කලාට ස්තුතියි කියා සමු දෙන්නද? මේ සුන්දර තරුණිය තමන්ගේ මුහුණ දෙස බලා කතා කරන වාරයක් පාසා ඔහු ගේ සිත අමුතු ආහ්ලාදයකින් පිනා යයි.
"ඔයාට අද යන්න අවශ්ය නැහැ. මම ඉන්නේ ශිෂ්ය නේවාසිකාගාරයේ. එහේ ඉන්නත් පුළුවන්. වෙලා තිබෙන නිසා ඔයා කැමති නම් අපි චිත්රපටියක් බලමු."
ගිහාන් වචන ඇද බර කරමින් කීවේය.
"මම කවදාවත් නේවාසිකාගාරයක ඉඳල නැහැ. ඒත් ඉස්සරහට ඉන්න වෙනවා මොස්කව් ආවොත්. අලුත් චිත්රපටි තියෙනවද?"
"ඔව්, අර ජෙරාර්ඩ් දෙපාර්දියු ඉන්න "න්යේ වීසුචි" (කිසි දෙයක් හරියන්නේ නැති - හෝ හැම දේම වරදින unlucky යන තේරුම දෙන වදනකි) චිත්රපටිය."
රුසියානුවන් මෙම ප්රංශ නළුවා ට කැමැති බවත් ඔහුගේ චිත්රපට සෝවියට් දේශයේ ඉතා ජනප්රිය බවත් ගිහාන් දනී. "ලා ෂෙව" (La Chèvre - knock on wood) යනු ඔහුගේ හොඳම හාස්යෝත්පාදක චිත්රපටියකි. තමන් කරන සැම දෙයක්ම කෙසේ හෝ වරද්ද ගන්නා තරුණියක් බ්රසීලයේ දී අතුරුදහන් වෙයි. ඇගේ ධනවත් පියා ඇය සොයා ගැනීමට බොහෝ වෙහෙස මහන්සි වී හොඳම රහස් පරීක්ෂකයන් යොදවයි. ඒ සියල්ල ඵල රහිත වන්නේ අන්තිම මොහොතේ ඇය කවුරුත් නොහිතන දෙයක් කරන නිසාය. අන්තිමේදී මනෝ විද්යාඥයෙකු නිර්දේශ කරන්නේ තවත් එවැනිම අවාසනාවන්තයෙකු ඇය සෙවීමට යවන ලෙසයි. තාන්යා ද එක පයින් එය බැලීමට කැමති වුනේ කොක් හඬලා සිනා සෙමිනි.
සිනමා හල අසලම ඇති මල් විකුනන්නියගෙන් මල් කළඹක් ගෙන තාන්යා ට පිලි ගැන්වීමට ගිහාන් අමතක කලේ නැත. රුසියානු තරුණියන් මල් කළඹවල් පිලි ගැනීමට කැමති බව ජ්යෙෂ්ඨ සිසුන් කියා තිබේ. ඇය මහත් කැමැත්තෙන් මල් කලඹ ගෙන සිම්බාය. ඇත් දල පැහැයෙන් දිලිසුණු ඇගේ මුහුණේ දෙකොපොල රතුවී තිබෙනු සැන්දෑ එළියෙන් ගිහාන් ගේ නෙතට හසු වුනි. එතනම ඇති කියෝස්ක් නමැති කුඩා කඩයකට ගිය ඇය ඉටිපන්දම් තුනක් මිලට ගත්තාය. ඇය රුසියානු ඔර්තොඩොක්ස් ක්රිස්තියානි නිකායට අයත් ආගමික තැනැත්තියක් යැයි ගිහාන්ට සිතුනත් ඔහු එය ඇසුවේ නැත. විදේශිකයන් ඉදිරියේ ආගමික භාවය පෙන්වුවත් අදේවවාදී රුසියාවේ එසේ එළිපිට කරන තරුණ තරුණියන් හිඟය.
චිත්රපටිය පුරාවට හැමෝම හඬ නගමින් සිනා සුනහ. තාන්යා සිනාසුන වාරයක් පාසා ගිහාන්ගේ උරහිසට හේත්තු වූවාය. සිනාවක් නොමැති අවස්ථාවක හොඳට හරි බරි ගැසී ගිහාන් ගේ උරහිසට හිස තබා ගත්තාය. කල් යල් බලා ගිහාන් ඇගේ වමත තමන්ගේ සුරතට ගත්තේය. ඇය අත නැවත ගත්තේ නැත.
චිත්රපටිය අවසානයේ දෙදෙනාම උමන් දුම්රියට නැගුනේ ගිහාන්ගේ ශිෂ්ය නේවාසිකාගාරයට යාමටය. උමන් දුම්රිය පලවල විනාඩි දෙක තුනකින් දුම්රියක් පැමිණේ. ඕනෑම දුරකට යන්නේ කොපෙක් පහක් පමණි. මේ දුම්රිය පළවල් ඉතා අලංකාරව නිමවා තිබේ. අසුනක හිඳ ගන්නේ නැතුව දෙදෙනාම දොර ඇරෙන තැන මුල්ලට ගියහ. ගිහාන් අසලම තුරුළු වී මෙන් සිට ගත් තාන්යා ගේ බඳ වටා අතක් යැවු ගිහාන් ඇය වේගයෙන් යන උමන් දුම්රියේ නොවැටෙන්නට තමන්ට ලං කර ගත්තේය.
මොස්කව් උමන් දුම්රියේ මගීහු බොහෝ විට පොත් කියවමින් හෝ පුවත් පතක් බලමින් යති. දෙතුන් දෙනෙකු ඔවුන් දෙස නෙත් යොමනු ගිහාන්ට පෙනුනි. දුම්රිය ටිකක් වැඩි වේගයකින් හැරවුණු තැනක ඇය ඔහු කරා පැමිණ තදින් හිරවුනාය. දෙදෙනා එකිනෙකා දෙස බැලූ ඒ මොහොතේ තාන්යා ගිහාන් ගේ කම්මුලට දෙතොල තද කර චුම්බනයකින් සංග්රහ කළාය. ඒ චුම්බනයෙන් ගිහාන්ගේ ගතම හිරි වැටී ගිය බවක් දැනුනි. ඔහු ගේ සිත ප්රීතියෙන් ඉපිල ගියේය. මොස්කව් වල අවුරුදු දෙකක් පමණ පෙම්වතියක් නැතිව වේලි වේලි හිඳ පියකරු රුසියානු යුවතියක් අතේ දවටා ගෙන නේවාසිකාගාරයට එන විට යහළුවන් කෙසේ ප්රතිචාර දක්වාවීදැයි ඔහුට සිතුනි.
~~~~~~~මතු සම්බන්ධයි.~~~~~~~~~~~~